Alanlar

MADDE 10- Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır.

14 yaşını doldurmuş olmak, 19 yaşından gün almamış olmak.                  
En az ilköğretim okulu mezunu olmak.                  
Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği  işleri yapmaya uygun olmak.                  
Ancak, on dokuz yaşından gün almış olanlardan daha önce  çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun  olarak düzenlenecek meslekî eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine  alınabilir.                  
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak  çırakların öğrenim ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça  belirlenir. 
Aday Çırak ve Çırakların Statüleri                  
MADDE 11- Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup,  öğrencilik haklarından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan personel sayısına  dahil edilmezler.
                 
Eğitim ve Çalışma                  
MADDE 12- Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre  haftada 8 saatten az olmamak üzere, genel ve meslekî eğitim görürler. Bu  eğitime katılmaları için aday çırak ve çırak öğrencilere ücretli izin verilir.  Mevsime göre özellik arz eden mesleklerde teorik ve pratik eğitim belirli aylarda  bloklaştırılmış olarak yapılabilir.                   Aday çırak ve çıraklar, pratik eğitimlerini iş yerlerinde,  iş yerindeki eksik kalan pratik eğitimleri ile teorik eğitimlerini meslekî ve  teknik eğitim okul ve kurumlarında veya Bakanlıkça uygun görülen iş yerlerinin  eğitim birimlerinde yapar. Teorik ve pratik eğitim birbirlerini tamamlayacak  şekilde plânlanır ve yürütülür. Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına  göre, işyerinin ve mesleğin özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin  gözetiminde yapılır. Pratik eğitimde 1475 sayılı İş Kanunu'nun 69.uncu maddesi  hükmü göz önünde bulundurulur. Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri  yönetmelikle düzenlenir.

Sözleşme Yapılması MADDE 13- Bu Kanun kapsamında bulunan il ve mesleklerde  faaliyet gösteren iş yerleri, Bakanlıkça tespit edilecek illerde ve meslek  dallarında on dokuz yaşından gün almamış kişileri çıraklık sözleşmesi yapmadan  çalıştıramazlar. Meslekî ve teknik eğitim okul ve kurumlarının örgün eğitim  programlarından mezun olanlar ve kalfalık belgesi sahipleri bu hükmün dışında  tutulur. İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce  bunların velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı çıraklık sözleşmesi  yapmak zorundadır.

Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde reşit  olması halinde, çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni  işyeri sahibi aynı mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği  sürdürmüyorsa sözleşme feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları  geçerli olup; yeni yapacağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam  ettirerek çıraklık süresini ve eğitimini tamamlar. Bu Kanunun uygulandığı yer  ve meslek dallarında 818 sayılı Borçlar Kanununun çıraklık sözleşmesine dair  hükümleri ile onsekiz yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi devam eden çıraklar  hakkında 1475 sayılı İş Kanununun, İşçi Sağlığı ve Güvenliği başlıklı beşinci  bölümünde yer alan hükümleri dışındaki hükümler uygulanmaz.

Çıraklığa Başlama ve Çıraklık Süresi                  

MADDE 14- Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem  mesleğin özelliğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre  Bakanlıkça tespit edilir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili  meslekî eğitim merkezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi  kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret  ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.  Meslekler itibariyle çıraklık eğitimine girişte aranan eğitim düzeyi ve  çıraklık süresi ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri de alınarak Bakanlıkça  en az iki, en çok dört yıl olarak belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak devam  eder. Yıllık izin dışındaki iki aydan fazla devamsızlıklar çıraklık süresine  eklenir.

Lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra çıraklık  eğitimine başlayanlar için eğitim süresi, mesleklerindeki çıraklık eğitimi  süresinin yarısına kadar kısaltılabilir. Bu sürenin ne kadar kısaltılabileceği,  ilgili meslek kuruluşunun teklifi ve Meslekî Eğitim Kurulunun uygun görüşü  alınarak Bakanlıkça belirlenir. Ayrıca, meslekî ve teknik eğitim okul ve  kurumlarında uygulanan örgün eğitim programlarının herhangi bir kademesinden  ayrılanlar ile yaygın eğitim programlarını tamamlayarak belge veya sertifika  alanlardan, kendi alanlarında çıraklık eğitimine başlayanlar için çıraklık  eğitim süresi daha önce aldığı meslekî eğitim programının içeriği ile devam  edeceği çıraklık eğitimi programının içeriği değerlendirilerek Bakanlıkça belirlenir.

Usta Öğretici Bulundurma Şartı MADDE 15- Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta  öğretici bulunması şarttır.